Những bài thuốc dân gian từ rượu rắn

Cuộc sống kinh tế ngày càng khá giả nên vào dịp Tết – nhất là năm nay, năm Con Rắn – nhiều đại gia đã chuẩn bị đặt hàng với những hũ rắn thật to để ăn mừng năm Rắn (Quý Tỵ). Người ta cho rằng rượu rắng uống vào sẽ làm mạnh đốt sống (giống như rắn bò) và mạnh gân cơ (do rắn uống éo nhiều). Để phát huy tác dụng độc đáo của rắn, còn cần nhiều khéo léo trong pha chế biến. Chúng ta cùng tìm hiểu . . .

RƯỢU RẮN LÀ GÌ?

Rượu rắn là một thức uống có cồn truyền thống của Việt Nam. Nó bao gồm rượu gạo và cả một con rắn độc ở trong đó.
Ở Việt Nam, tục uống rượu với máu rắn xảy ra thường ở miền Nam vì rắn miền Bắc hiếm hơn. Sách Thoái thực ký văn của Trương Quốc Dụng (từng làm tri phủ ở Tân Bình (Gia Định) đời Minh Mạng chép rằng: “Tục Nam kỳ lấy rắn hổ mang làm món ăn quý, thường dùng đi lễ quan trên và đãi khách. Lấy máu nó hòa với rượu uống bảo là trị phong thấp”.

TÁC DỤNG RƯỢU RẮN LÀ GÌ?

Rượu rắn có nhiều công dụng nhưng chủ yếu để chữa chứng đau xương khớp thuộc phong tê thấp. Có tác dụng khử phong thấp và là loại thuốc bổ chữa bệnh thần kinh, đau nhức, tê liệt, bán thân bất toại, các cơn co giật . . .

Rắn

TẠI SAO LẠI NGÂM RƯỢU

Theo Đông y thì rượu có tác dụng dẫn thuốc. Còn Tây y thì xem rượu hay cồn (tức là rượu cao độ, tính theo hàm lượng ethanol nguyên chất trong một thể tích rượu nhất định) chỉ là một chất sát trùng hoặc dùng như một dung môi giúp hòa tan các dược chất khi ngâm chung với rượu. Nhiều dược chất không tan trong nước nên không thể dùng nước để ly trích (như chúng ta sắc thuốc), nhưng nếu ngâm với rượu thì có thể hòa tan dễ dàng hơn. Rượu ngoài tác dụng làm dung môi hòa tan các vị thuốc còn giúp chữa bệnh, lại vừa phòng bệnh, và thuốc phụ trợ cho những người bệnh sau ốm, sức khỏe chưa hồi phục. Chẳng hạn, rượu nhung hươu, rượu hải mã phòng chữa liệt dương hay chứng tiểu nhiều lần ở người cao tuổi. Rượu kỷ tử, rượu nhân sâm, rượu long nhãn. . . được dùng để chống lão suy sớm. . .

TẠI SAO LẠI CHỌN RẮN ĐỂ NGÂM RƯỢU TRỊ BỆNH KHỚP?

Rắn di chuyển được nhờ vào cột sống, dựa theo nguyên lý Đồng thanh tương ứng, đồng khí tương cầu . . . người ta cho rằng nếu ăn hoặc uống rượu rắn sẽ làm mạnh cột sống của con người, làm khỏe các khớp xương . . .

Theo sách Bản Thảo cương mục, rắn thuộc hướng Đông nam nên ứng vào phong, tác dụng vào can và thận. Do đo, ăn rắn và uống rượu rắn dân Á Đông tin là trị phong thấp, đau xương và rút gân. Mật rắn quý vì thuộc về hành Mộc, khí Phong, ứng với tạng Can phủ Đảm, nên bao nhiêu tinh chất của rắn cô đọng trong túi mật. Đó là luận thuyết theo Y lý khí hóa của Đông phương; tron gcon mắt của người bình dân thì sự lý luận bắt nguồn vào sự quan sát thực tại gọi là Theorie des Signatures – Thuyết Thực danh – nghĩa là bản chất sự vật thế nào thì hình hài của nó hiện ra thế ấy: Người ta thấy rắn bò sở dĩ thoăn thoắt uyển chuyển chính là nhờ khớp xương lưng nó mềm mại và dẻo dai. Hiện nay, người ra đã thực nghiệm chế những thuốc trị đau khớp với thuốc Chondroitin và Glucosanmine lấy từ sụn xương lưng của cá mập, cá nhám (Kình ngư) là dựa theo ý trên.

NÊN NGÂM RẮN VÀO THỜI ĐIỂM NÀO?

Mùa thu đông là mùa bắt rắn làm thuốc vì mùa đó rắn béo khỏe. Mùa thu đông cũng là mùa cơ xương khowrp của người ta cũng đau nhứt hơn. Như vậy đó cũng là mùa rượu rắn phát huy tác dụng chữa bệnh tương đối đặc hiệu của mình trên phần đốc mạch nhất là phần dưới của xương sống.

NHỮNG BÀI THUỐC DÂN GIAN TỪ RƯỢU RẮN?

Những bài thuốc dân gian từ rượu rắn
Rượu rắn hổ mang

Thông thường rắn được chọn ngâm là rắn độc. Có người cho rằng càng độc càng tốt. Có người lại khuyên không nên độc quá.

Nhiều người sợ rằng nọc rắn sẽ hòa tan vào rượu và khiến nó trở thành “độc dược”? Đừng lo, nọc rắn có nguồn gốc protein, nó sẽ biến tính khi tiếp xúc với ethanol (rượu), bị phân rã và không còn độc tính. Các nhà hóa học giải thích như vậy.

Trong những bài thuốc dân gian thường gặp rượu rắn ngâm theo số lẻ một con (bộ ba hay tam xà: thường là 1 con rắn hổ mang, 1 con cạp nong, 1 con rắn ráo), bộ 5 hay ngũ xà (thêm vào bộ ba hai con rắn khác là 1 con cạp nia, 1 con hổ trâu  hoặc sọc dưa) hoặc có thể nhiều hơn 5 loại rắn.

Tuy nhiên bộ ba: Hổ mang, rắn cạp nong và rắn ráo thường được dùng nhiều nhất. Sở dĩ dùng bộ 3 (tam xà) là dựa theo ý để có tác dung lên ba phần của cơ thể: thượng tiêu, trung tiêu, hạ tiêu. Có người lại nói mục đích để thực hiện ý nghĩa: Thiên – Nhân – Địa.

Con số 5, theo Đông phương, là con số tượng trưng cho ngũ hành (kim, mộc, thủy, hỏa, thổ - 5 vật chất chi phối toàn bộ vũ trụ), các cơ quan trong con người (Ngũ tạng – Tâm, Can, Tỳ, Phế, Thận). Ngâm rượu theo con số 5, khi uống vào, nó sẽ hấp thụ khí lực của số 5 vào Ngũ tạng, điều hòa ngũ hành trong con người.

DÙNG RƯỢU NÀO ĐỂ NGÂM?

Tốt nhất là rượu nấu (cất) lấy. Để ngâm rắn cũng như các động vật khác (tắc kè, nhung, hải mã . . .) phải dùng rượu cao độ từ 40 độ trở lên thì mới tránh được tủa. Nhưng với đọ cồn cao cũng dễ gây nguy hiểm. Tất cả các loại rượu thuốc đều có độ độc dược quyết định bởi độ cồn. Độ cồn càng cao càng độc.

Rượu rắn đẹp

BỘ RẮN NÀO HAY ĐƯỢC DÙNG?

Thường bộ ba: Hổ mang, rắn cạp nong và rắn ráo được ưa chuộng nhất.

Rắn ngâm rượu thường chọn và chia thành 3 bộ hay 5 con. Dùng loại bình đựng 3 lít rượu ngâm 3 con rắn làm thuốc gồm: 1 con hổ mang, 1 con cạp nong, 1 con cạp nia. Cũng có thể dùng loại bình đựng 5 lít rượu ngâm 5 con rắn làm thuốc gồm: 2 con hổ mang, 1 con nong, 1 cạp nia, 1 rắn ráo.

Cách làm: Rắn được mổ bỏ hết phủ tạng, mật rắn lấy riêng ngâm vào một lọ chứa rượu có nồng độ 35-40%. Dùng rượu để rửa sạch máu rắn, sau đó ngâm rắn vào hỗn dịch gừng tươi và rượu để khử mùi tanh (500g gừng tươi, rửa sạch, giã nát, thêm 0,5 lít rượu 35-40%), ngâm trong 30 phút. Lấy rắn ra, để khô se là có thể tiến hành ngâm rượu được. Cho vào bình đã có rượu hoặc bỏ rắn vào bình, sắp xếp cho rắn cuộn đều và đẹp sau đó đổ rượu vào, đậy kín, ngâm 3 tháng 10 ngày, chiết ra 2/3 lượng rượu để sử dụng và đổ tiếp rượu vào đầy. Rượu rắn chiết từ bình ra thường có mùi tanh, vì vậy người ta thường pha với rượu thuốc, nhưng rượu rắn và rượu thuốc ngâm riêng để các chất của rắn không ngấm vào các vị thuốc ngâm rượu, sau 1 tháng mới đổ chung vào 1 bình. Thời gian ngâm và sử dụng bình rượu rắn thường trên 1 năm, sau 3 lần chiết rượu ra dùng, xác rắn được sấy khô, giòn, tán bột, hoàn viên để uống.
Tại miền Nam Việt Nam, người ta thường dùng bộ 3 (tam xà tửu): 1 con hổ lửa, 1 con mai ngầm, 1 con hổ đất. Bộ 5 ngũ xà tửu: thêm vào bộ 3 trên 1 con hổ bành và 1 con hổ hèo (hổ trâu). Bộ 10 (thập xà tửu): từ bộ 5 thêm 5 con rắn khác: 1 con rắn lục, 1 con rắn bông sung, 1 con rắn ria cá, 1 con ri ròi, 1 con rắn bồng.

NGÂM RƯỢU VỚI RẮN KHÔ HAY TƯƠI?

Cả hai loại đều dùng được nhưng người ta thấy dùng tươi tốt hơn, trường hợp dùng khô là bất đắc dĩ. Có ý kiến cho rằng dạng tươi uống tuy hơi tanh hơn nhưng hiệu quả cao hơn và phần nào an toàn hơn.

LẤY PHẦN NÀO CỦA RẮN ĐỂ NGÂM?

Trước hết phải bỏ đầu, ruột. Nhiều người vấn lấy cả đầu vì không thấy độc mà nếu có độc thì mới trị được bệnh. Để bớt tanh, người ta cho thêm vào rượu rắn một số dược liệu có tinh dầu như trần bì (vỏ quýt lâu năm), hồi, thiên niên kiện . . .

Bình rượu cần có cả đầu mới đủ. Về đuôi có người bỏ khúc 10cm cuối. Có người lại ca tụng phần đuôi (tất nhiên khi lấy dài hơn 10 cm) vì đó là phần tập trung tinh lực của cả con rắn.

Nhờ có đuôi, con rắn mới hoạt động linh hoạt và gồng cả mình lên để tấn công kẻ thù.

NGÂM RIÊNG CON RẮN HAY NGÂM CHUNG VỚI DƯỢC LIỆU?

Có người ngâm chung rắn với thuốc, mục đích để có tương tác giữa chúng. Có người ngâm riêng. Chỉ trộn với nhau với một lượng đủ dùng trong một thời gian nhất định, thường là hàng tuần vào ngày chủ nhật.

RƯỢU RẮN NGÂM BAO LÂU THÌ DÙNG ĐƯỢC?

Có người nói sau 1 tháng. Nhưng một số có thói quen ngâm 3 tháng 10 ngày (100 ngày – bách nhật) bằng cách hạ thổ thì mới tốt.

MẬT RẮN CÓ DÙNG NGÂM RƯỢU KHÔNG?

Mật rắn có vị ngọt, cay, không đắng như các loại mật khác, có tác dụng giảm đau, giảm ho, chống viêm, thường được dùng chung với thịt rắn trong rượu rắn.
Theo sách Bản thảo cương mục: Mật rắn quý vì thuộc ngũ hành Mộc, khí Phong, ứng với tạng Cản phủ Đảm, nên bao nhiêu tinh chất của rắn cô đọng trong túi mật. Mật rắn rất quý để ngâm riêng tốt hơn ngâm chung.

Rượu mật rắn được làm như sau: Khi mổ rắn, lấy mật để riêng ra. Nếu bình ngâm 3 mật rắn thì cho mật vào lọ 50ml rượu, bình ngâm 5 mật rắn thì cho mật vào lọ 100ml rượu 30-40 độ, để 2-3 ngày sau đó chích túi mật cho mật tan hết vào rượu, bỏ vỏ túi mật đi. Lọ 50ml uống từ 3-5 ngày, lọ 100ml uống từ 5-8 ngày.

Công dụng: Đối với chứng đau thần kinh tọa, viêm tủy thì rượu rắn và rượu mật rắn cực kỳ hiệu quả.
Liều lượng chung từ 4-12g/ngày dưới hình thức thuốc bột. Còn dùng rượu mỗi ngày 1 chén từ 40-50ml, có thể uống từ 3-6 tháng là bệnh đã khỏi, nghỉ 2-3 tháng rồi uống tiếp để tránh bệnh tái phát.

Sách Trung Quốc Trà Tửu Từ Điển có kê ra Ô Xà tửu và Xà Đảm tửu (dùng mật của 3 thứ rắn Nhãn kính xà, Kim Hoàn xà, Ngân hoàn xà, nói là công hiệu khu phong, khử thấp, minh mục, ích can, cường cân tráng cốt.)

RƯỢU RẮN CÓ TÁC DỤNG GÌ?

Công năng của rượu rắn là trừ phong tê thấp. Rượu rán chủ yếu dùng để chữa chứng đau nhức xương cơ khớp (thấp khớp), viêm khớp, đau thần kinh tọa, đổ mồ hôi chân tay.

Còn được dùng cho người có tuổi sức yếu lao động nhiều, gặp thời tiết thay đổi thì thấy đau mỏi cơ xương khớp.

LÀM CÁCH NÀO ĐỂ TĂNG HIỆU QUẢ DÙNG RƯỢU RẮN?

Để đạt hiệu quả cao khi sử dụng các loại rượu bổ, người dùng cần chú ý mấy điểm sau:
Chú ý thời gian uống: Người có bệnh ở tim hay dạ dày cần uống rượu thuốc sau khi ăn cơm 15-30 phút. Nếu có bệnh ở dưới vùng bụng thì cần uống trước bữa ăn 10-60 phút. Loại rượu bổ thường có tác dụng cường thận lại cần uống trong bữa ăn. Còn loại rượu bổ có tác dụng bổ thân, sinh tinh cần uống vào buổi tối, trước khi đi ngủ 15-30 phút.

Bảo vệ gan: Nếu sử dụng rượu bổ trong thời gian dài, mỗi lần uống cần cho vào một chút mật ông nhằm không gây tổn hại tế bào gan.

Chú ý liều lượng: Nhiều loại rượu thuốc khi uông đúng liều lượng sẽ có tác dụng bồi bổ, làm tăng trương lực cơ, kích thích ăn uống, nhưng khi uống quá sẽ gây ngộ độc, như rượu mã tiền chẳng hạn . . .Do đo, rượu thuốc không thể uống như rượu thường mà phải căn cứ vào thể trạng và tính chất của thuốc. Trung bình mỗi ngày chỉ nên uống 10-30g. Người tửu lượng kém có thể uống ít hơn.

Rượu được hâm ấm sẽ phát huy hiệu quả của thuốc tốt hơn. Nếu dùng rượu thuốc trong lúc ăn cơm thì cần uống từ từ, vừa uống rượu vừa nhấm nháp thức ăn.

RƯỢU RẮN CÓ TÁC HẠI GÌ KHÔNG?

rượu rắn tuy rất tốt với những người bị phong thấp, tuy nhiên không nên lạm dụng. Chỉ nên dùng 10 ngày cho mỗi đợt và mỗi ngày chỉ uống 25ml vào bữa cơm tối.
Đối với những người tạng nhiệt không nên dùng. Đặc biệt, đối với những người có bệnh nội khoa, nhất là các bệnh suy thận, tăng huyết áp, bệnh gan, tim mạch, không nên sử dụng rượu và thịt rắn vì trong đó còn một hàm lượng độc tố nhỏ. Nếu ngâm rắn toàn tính thì phần nọc rắn nằm ở hai bên bành rắn vẫn còn nguyên. Nọc rắn nếu uống dù chỉ một lượng nhỏ cũng rất độc vẫn có thể gây tử vong, nhưng khi ngâm rượu nó tự dung hòa với chất khác trong cơ thể rắn và trong rượu để lượng độc tố giảm bớt hoặc không gây nguy hiểm ch những người sức khỏe bình thường. Tuy nhiên, người thận yếu sẽ không thể phân giải độc tố này, làm cho thận nhanh suy yếu hơn, đồng thời chạy vào tim và có thể làm tim ngừng đập nhanh chóng.

Để mua rượu rắn và thông tin cửa hàng:

 http://www.ruouranvietnam.com/